تحلیل ارتباط بین الگوهای پیوند از دور و ویژگی های بارش ایران

آب و هوای یک منطقه تحت تاثیر عوامل فراوانی است که برخی از آنها سیاره ای و برخی منطقه ای و محلی هستند. در این تحقیق نقش 34 واداشت بزرگ مقیاس جوی- اقیانوسی موسوم به الگوهای پیوند از دور، دریافتی از مرکز ملی نوآ بر گردش منطقه ای جو و بارش 36 ایستگاه هواشناسی ایران مورد مطالعه قرار گرفته است. در نهایت تاثیر الگوهای پیوند از دور و ارتباط آماری -فیزیکی آن ها با الگوهای فشار خاورمیانه و بارش ایران با روش های همبستگی، رگرسیون چند متغیره، تحلیل مسیر، تحلیل مولفه های اصلی و تحلیل همدید بررسی گردیده؛ و نتایج به صورت ارائه ی مدل های مفهومی گردش عمومی جو نمایش داده شده است. در این تحقیق نوسان یا تغییرات الگوهای بارشی کشور از راه بررسی نوسان و تغییرات الگوهای پیوند از دور مورد ارزیابی قرار گرفته و سازوکار فیزیکی حاکم بر روابط موجود بین الگوهای پیوند از دور و گردش منطقه ای جو در خاورمیانه بحث شده است. یافته های تحقیق نشان دهنده ی اثر بارز الگوهای پیوند از دور بر نوسان های بارش کشور بیش از آن چه از پیش تصور می شد؛ می باشد. طبق نتایج تحلیل مولفه های اصلی، رویداد انسو به عنوان زیربنای اساسی و نبض تپنده ی بیشتر الگوهای پیوند از دور جهانی می باشد. پس از آن نوسان دمای اقیانوس اطلس شمالی و در رتبه ی سوم نوسان شمالگان به هنوان سه مولفه نخست شناخته شده اند. سازوکار نوسان و وردایی بارش کشور با توجه به فازهای گرم و سرد انسو نشان دهنده ی گرایش به شارش های شرقی – جنوب شرقی در فاز النینو و شارش های غربی – شمال غربی در فاز لانینا روی اقیانوس هند می باشد. .با ترکیب سه مولفه ی نخستبه همراه الگوی دوقطبی اقیانوس هند، الگوهای همدید مرکب چهارگانه مورد تحلیل همدید قرار گرفت و ترکیب های +sst+amo-iod-ao، +sst+amo+iod+ao و +sst-amo-iod+ao به عنوان الگوهای مساعدتر بارشی و ترکیب های -sst+amo+iod+ao ، -sst-amo-iod+ao و –sst-amo-iod-ao به عنوان الگوهای نامساعد بارشی شناخته شدند. وجود روند معنی دار در سری زمانی برخی شاخص ها مانند amo ، dpepac ... و ارتباط آن ها با وردش بارش کشور، نشان دهنده ی نوسان و تغییر احتمالی الگوی بارشی کشور تحت تاثر تغییر در این الگوها می باشد. در بخش تحلیل مسیر گردش جو- اقیانوس و فعالیت همرفتی در شرق اقیانوس هند به عنوان عامل اصلی نوسان بارش کشور شناسایی گردید و نقش تعیین کننده اقیانوس هند در تامین رطوبت سامانه های جوی خاورمیانه مورد تاکید قرار گرفت. در این پژوهش بنیادی- کاربردی رویکردی نسبتا نوین در تبیین گردش جو منطقه ی خاورمیانه ارائه شد که بهتر می تواند سازوکار بارشی و الگوهای خشکسالی- ترسالی های کشور را تبیین نماید که می توان آن را «رویکرد ترکیبی همدید – پیوند از دوری» نامید(tsm).